Voor de een is het een hype, de ander vindt dat Common Ground niet meer is weg te denken uit het informatielandschap van de lokale overheid. Onze positie in deze discussie? Wij geloven in de belofte van Common Ground! In dit artikel vertellen we je over de herkomst en het doel van Common Ground en delen we onze visie op dit onderwerp.
In relatief korte tijd heeft Common Ground veel naamsbekendheid en draagvlak gekregen. Zo stemden de leden van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in met het voorgestelde Meerjarenprogramma Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering 2020–2024, waarvan Common Ground onderdeel uitmaakt. Steeds meer gemeenten sluiten zich bij de beweging aan.
De noodzaak van Common Ground
Door de snelgroeiende stroom aan data loopt de huidige architectuur tegen zijn grenzen aan. Bovendien moeten gemeenten hun eigen gegevens ontsluiten via een complex systeem van koppelingen. Daardoor dreigen vendor lock-ins: de organisatie raakt afhankelijk van een leverancier, omdat hij niet in staat is om van ICT-partner te veranderen zonder veel omschakelingskosten of ongemak.
Het ontstaan van Common Ground
Dat moet anders, vindt de Vereniging Nederlandse Gemeenten. De lokale overheid moet weer ‘baas over eigen ICT’ worden. In 2017 gaf VNG aan haar onderdeel VNG Realisatie de opdracht om een nieuwe ICT-architectuur te bedenken en te bouwen. Het doel was vierledig:
- het makkelijker toepasbaar maken van nieuwe ontwikkelingen in de ICT;
- het oplossen van problemen met risicovolle koppelingen tussen applicaties en systemen (tussen en binnen gemeenten);
- het terugdringen van het onnodig kopiëren van gegevens;
- het borgen van meer onafhankelijkheid ten opzichte van leveranciers.
De kern van Common Ground is dat data wordt losgetrokken van de applicatie die de gegevens gebruikt, overigens al jarenlang de gangbare praktijk bij bedrijven die software bouwen. Hoe ziet dat er concreet uit? Common Ground is een structuur met drie lagen:
- De ondergrond wordt gevormd door de data, inclusief de datastructuur, het informatiemodel en de feitelijke opslag. Die data - over zaken, zaaktypen, documenten, besluiten enzovoort - bevinden zich bijvoorbeeld in het zaaktypenregister, zaakregister, documentenregister, besluitenregister, referentielijstenregister of contactmoment- en verzoekenregister.
- Als transportlaag dient een Application Programming Interface (API). Deze ontsluit de data naar een programma dat wordt gebruikt om een specifieke taak uit te voeren.
- De bovenste laag is de interface met de gebruiker. Denk aan een taakspecifieke applicatie zoals een VTH-systeem of een zaakafhandelcomponent.
De drie lagen van Common Ground. Bron: VNG Realisatie
De voordelen van Common Ground
De visie achter Common Ground kan je vergelijken met een moderne micro-service architectuur waarbij de informatie van elke dienst of service ook echt apart wordt opgeslagen en op een eenduidige manier wordt ontsloten. Voor ons als leverancier is dat iets wat wij herkennen en volledig omarmen.
Voor ons en onze klanten gaat Common Ground veel brengen: enerzijds op korte termijn een complexere inrichting, omdat oude en nieuwe standaarden samen en naast elkaar moeten werken. Denk bijvoorbeeld aan de Zaken APIs (ZGW APIs) en de StUF XML standaarden. Anderzijds is het een kans om informatie eenduidiger te ontsluiten onafhankelijk van de applicatie of leverancier. Uiteraard de leverancier-eigen, softwarespecifieke interfaces daar gelaten.
Een voorwaarde voor succes van Common Ground is dat alle leveranciers deze principes en interfaces moeten gaan ondersteunen, afhankelijk van de oplossing als informatie-aanbieder of als informatiebevrager.
Door de gestandaardiseerde interface architectuur en afspraken voor informatiebeheer zijn de koppelingen tussen applicaties eenvoudiger te leggen. Het idee is tenslotte: één stekkersoort per informatie-smaak, met de 5 smaken van de ZGW API's: Zaaktypen, Zaken, Documenten, Besluiten en KlantContactMomenten.
Dit moet allemaal leiden tot meer keuzevrijheid voor jou als klant. Je gebruikt die toepassing die het meest geschikt is voor een specifieke taak, zonder dat je aan dezelfde leverancier vastzit voor je zaaksysteem. Wil je als gemeente onze oplossing voor meldingen aan de openbare ruimte afnemen, maar kies je niet voor ons JOIN Zaaksysteem? Geen probleem, met Common Ground ben je daar vrij in.
Op die manier doet elke leverancier waar hij goed in is en word jij op je wenken bediend. Adieu vendor lock-in, welkom klantvriendelijkheid! Uiteindelijk komt Common Ground ook de inwoners ten goede, want met een moderne software-architectuur kan je hen beter en sneller van dienst zijn.
Om een écht succes van deze beweging te maken is er wel een voorwaarde: de standaardisering mag niet ten koste gaan van innovatie en flexibiliteit. “Als de standaard leveranciers gaat dwingen tot eenheidsworst zijn wij, en u als klant, immers allemaal veroordeeld tot eenheidsworst,” zoals beschreven in onze blog Beperkt de Common Ground innovatie?.
Nu de praktische invulling…
Inmiddels zijn we op een punt gekomen dat het Common Ground-concept steeds meer concrete vorm aanneemt. Bij Decos willen we hierin een actieve rol spelen. Zo bereiden we de JOIN Suite - met het zaaksysteem, Klantcontact en Fixi - voor op de ZGW-API, de standaard om gegevens vanuit het zaaksysteem te ontsluiten.
Maar Common Ground kan alleen succesvol worden in samenwerking met andere partijen. Het draait immers om uitwisseling van gegevens. Aan één systeem dat er klaar voor is, heb je nog helemaal niets.
We zoeken actief de samenwerking op om iets concreets neer te zetten, van waaruit weer verder kan worden gebouwd en wat inspiratie kan bieden voor andere initiatieven. Daarom werken wij aan use-cases om Common Ground ook écht in praktijk te brengen, bijvoorbeeld in samenwerking met Centric.
- Lees meer over onze samenwerking met Centric -
Wat brengt de toekomst?
Gemeenten hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het integratielandschap, met als doel om systemen met elkaar te laten samenwerken. Daardoor is een groot deel van het integratielandschap momenteel gebaseerd op het Standaard Uitwisseling Formaat (StUF). Hoewel Common Ground met zich meebrengt dat wordt overgegaan op de ZGW-API, is StUF nog lang niet weg uit het integratielandschap binnen de ketens en leveranciers.
De ZGW-API’s zullen hier een intrede moeten maken met de eerste leveranciers die samen deze nieuwe standaard omarmen en echt gaan gebruiken. Een belangrijk aspect zal zijn dat gemeenten een deel van de ZGW-API diensten zelf centraal gaan faciliteren om zo vendor lock-in te voorkomen.
Wat de zaak echter compliceert, is dat veel lokale overheden nog een afwachtende houding aannemen als het om Common Ground gaat. Ze willen de kat uit de boom kijken, voordat ze meedoen aan dit avontuur. Wij hopen ook deze gemeenten over de streep te trekken door ze te inspireren door middel van concrete use-cases.
Jouw gemeente kan aanjager van deze ontwikkelingen worden! Wij zijn namelijk op zoek naar klanten die Common Ground met de ZGW-API’s in 2021 in huis willen halen. Dus werkt jouw organisatie met JOIN en Centric Leefomgeving en wil jij samen met ons de toekomst vormgeven? Geef je dan hier op.
